درباره مرکز

مرکز تحقیقات صداوسيما از حيث جايگاه سازماني، نيروي انساني و شرح وظايف و امكانات،قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترين و گسترده‌ترين مركز پژوهشي سازمان صداوسيما محسوب مي‌شود كه مأموريت اصلي آن عبارتست از: « مطالعه، پژوهش و سنجش در زمينه‌هاي مورد نياز صداوسيما با استفاده از روش‌‌هاي علمي به منظور سياست‌گذاري، برنامه‌ريزي، برنامه‌سازي، نظارت و ارتقاي كيفي برنامه‌هاي رسانه ملی در چارچوب اصول و سياست‌هاي سازمان صداوسيما و هماهنگي، ارزيابي و سازماندهي پژوهش‌هاي سازمان براساس نظام جامع پژوهش‌هاي رسانه‌‌اي» .
شکل گیری اولیه این مرکز به سال 1340 و برنامه رادیویی فرهنگ مردم باز می گردد که در نهایت در سال 1345 به‌تأسیس مرکز فرهنگ مردم انجامید. در همین سال و هم‌ زمان با آغاز به كار تلويزيون ملي ايران، كميته «سنجش افكار» راه‌اندازي شد كه پس از آن به «مركز تحقيقات اجتماعي و نظرخواهي برنامه‌ها» تغيير نام داد. در سال 1368 و با توسعه ساختاری ، واحدهاي مختلف پژوهشي با مأموريت‌هاي متفاوت در سازمان شكل گرفتند و در همان سال با ادغام واحد فعاليت‌هاي فرهنگي و مركز تحقيقات اجتماعي و ارزشيابي برنامه‌ها، «مركز تحقيقات، مطالعات و سنجش برنامه‌اي» ایجاد شد.
در سال‌هاي 1377 و 1381 و 1385 با تجدید نظر در ساختار مركز ، درنهايت سه اداره‌كل پژوهش‌هاي رسانه و ارتباطات، پژوهش‌هاي اجتماعي و سنجش برنامه‌اي و پژوهش شهرستان‌ها و خارج از کشور و سه واحد فرهنگ مردم، آمار و پرسشگري و انتشارات و اطلاع‌رساني شکل گرفت و نام مركز نيز با تلخيص عنوان، به «مركز تحقيقات صداوسيما» تغيير يافت. در ادامه تغییرات ساختاری و با در نظرگرفتن تحولات سريع فضاي رسانه‌اي در عرصه پژوهش‌هاي حوزه ارتباطات و رسانه، انطباق با محيط‌هاي عملياتي جديد و همچنين تأمين راهبردها و سياست‌هاي ابلاغي در دوره مديريت وقت سازمان و باتوجه به ملاحظات و شاخص‌هاي «کوچک‌سازي»، «چابک‌سازي»، «کارآمد‌سازي»، «تخصصي‌‌تر شدن» و «بهبود ساختار در عين حفظ دستاوردها» در سال 1393 ساختار حوزه پژوهش سازمان مورد بازنگري قرار گرفت. در اين بازنگري با وجود تعديل يا حذف برخي از واحدهاي پژوهشي سازمان و احاله مأموريت و وظايفشان به اين مرکز و همچنين ادغام مرکز پژوهش‌هاي اسلامي قم در مرکز تحقيقات سازمان، اين مرکز تحت عنوان «مرکز پژوهش‌ و سنجش افکار» در آن دوره فعاليت‌هاي خود را از سر گرفت.سرانجام با تغییرات ساختاری در سازمان و تشکیل معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و نظارت، ساختار مرکز تحقیقات برای انطباق با ماموریت‌های جدید در سال 1397 با بازنگری دیگری مواجه گردید و با توسعه ساختاری، چهار اداره کل و شش مدیریت برای آن در نظر گرفته شد و نام مرکز نیز از مرکز پژوهش و سنجش افکار به «مرکز تحقیقات» تغییر یافت.

درباره نشانه (لوگوی مرکز)
1. نشانه سمت راست، نماد کتاب و پرسشنامه است.
2. این نماد همچنین تداعی کننده امواج و پیام است.
3. نشانه سمت چپ نشان‌دهنده سر انسان و نماد اندیشه و تفکر است.
4. نماد کلی طرح عنوان کلمه «سنجش» را تداعی می‌کند.
شایان ذکر است این نشانه در سال 1368 طراحی شده است .

ساختار مركز
براساس ساختار مصوب ابلاغ‌شده در سال 1397، مركز تحقیقات صداوسیما علاوه بر «شوراي راهبردي» داراي چهار اداره‌كل و شش مديريت است و هر يك از ادارات پژوهشي يك شوراي علمي دارند.

1.اداره كل افکارسنجی
انجام پژوهش‌هایي در زمينه مسائل و مشكلات مهم جامعه از طریق بررسی نگرش‌ها، باورها و دیدگاه‌های افکارعمومی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، دینی و سیاسی از مهم‌ترين وظايف اين اداره كل است كه در قالب چهار گروه تخصصي شامل: سنجش افكار و پژوهش‌هاي سياسي، سنجش افكار و پژوهش‌هاي فرهنگي ـ ديني، سنجش افكار و پژوهش‌هاي اقتصادی و سنجش افكار و پژوهش‌هاي اجتماعي فعاليت مي‌كنند.

2.اداره‌کل مطالعات رسانه و ارتباطات
این اداره‌کل درقالب 6 گروه پژوهشی تخصصی با عناوین گروه آینده‌پژوهی و سیاستگذاری رسانه، گروه هنر و زیبایی شناسی ، گروه پژوهش های رسانه‌های جدید و فضای مجازی، گروه زبان و رسانه، گروه گفتمان انقلاب اسلامی و رسانه وگروه علوم شناختی و رسانه به انجام پژوهش‌های بنیادی و راهبردی در حوزه‌ رسانه می‌پردازد.

3.اداره‌کل پشتيباني وهماهنگی پژوهش
اين اداره كل با سه مديريت« پژوهش استان‌ها»، «آمار و پرسشگری» و«پژوهش خارج از کشور» به اجرای نظرسنجي در مراکز صداوسیما، شهرها و روستاهاي كشور از طریق مدیریت‌های پژوهشی در سراسر کشور می پردازد.علاوه براین، اداره کل مذکور با استفاده از نیروهای پژوهشی مراکز انجام پژوهش های کاربردی در مراکز صداوسیمای استانی را نیز در دستور کار خود دارد.سنجش و بررسي نيازها، نظرها و ديدگاه‌هاي ايرانيان مقيم خارج از كشور براي شبكه‌هاي جام‌جم و سایر شبکه های برون مرزی سازمان از دیگر وظایف این اداره کل است.

4. اداره‌کل سنجش مخاطب
اين اداره كل با سه مديريت«نیازسنجی و مخاطب پژوهی، گروه سنجش مصرف رسانه ای و گروه سنجش برنامه های رادیویی و تلویزیونی» به بررسی و سنجش میزان مخاطبان برنامه های صداوسیما و رضایت آنها از این برنامه‌ها مي‌پردازد.

5. مدیریت فرهنگ مردم
واحد فرهنگ مردم یکی از واحدهای پژوهشی مرکز تحقیقات صداوسیماست که با هدف گردآوری اطلاعات و اسناد مکتوب و صوتی و تصویری فرهنگ عامه از طریق مطالعات اسنادی، میدانی و ارتباط با فرهنگیاران سراسر کشور درحال فعالیت است. از نظر ساختار و تشکیلات، این واحد مشتمل بر قسمت های گردآوری و سندشناسی، ارتباطات شامل ارتباط رسانه ای و فرهنگیاران و پژوهش با محوریت فرهنگ عامه و قسمت فصلنامه است.

6. مديريت روش‌شناسي
اين واحد با هدف شناسايي و بومي‌سازي روش‌هاي نوين پژوهش به‌منظور به‌کارگيري در امور پژوهشي و سنجش‌افکار و ارائه راهکارهاي لازم براي اصلاح و ارتقاي روش‌هاي پژوهش کمّي و کيفي مرکز و همچنين بررسي و نقد روش‌هاي معمول آماري و پژوهشي در مرکز فعاليت مي‌کند.

7. مديريت برنامه‌ريزي و هماهنگي پژوهش‌ها
تدوين و اعلام سياست‌ها و خط‌مشي‌هاي پژوهشي به حوزه‌هاي پژوهشي سازمان پس از تأييد رياست سازمان،بررسي برنامه‌ها و طرح‌هاي پژوهشي سالانه مورد نياز واحدهاي پژوهشي سازمان در قالب نظام جامع پژوهش‌هاي رسانه‌اي، فراهم‌آوردن زمينه‌هاي تعامل و ارتباط علمي با مراکز و مؤسسات پژوهشي و تهيه و تدوين برنامه سالانه مركز، ازجمله وظايف اين مديريت است. «برنامه‌ريزي»، «ارزيابي»، «هماهنگي پژوهش‌ها و ارتباط با مراکز علمي ـ پژوهشي» از بخش‌هاي مختلف اين مديريت به شمار می‌روند.

8. مديريت انتشارات و اطلاع‌رساني
مديريت و هدايت بانک‌هاي اطلاعاتي و شبكه اطلاع‌رساني پژوهشي، تأمين اطلاعات پژوهشي مورد نياز مركز و سازمان، آماده‌سازي و انجام امور ترجمه، تأليف، ويرايش و انتشار كتاب و نشريه، راه‌اندازي و پشتيباني پورتال پژوهشي سازمان وظايفي هستند كه بر عهدة اين مديريت قرار دارند. «فناوري اطلاعات»، «کتابخانه و آرشيو» و «انتشارات» از جمله بخش‌های اين مديريت محسوب مي‌شوند.

9. مديريت مالي (براساس شرح وظايف مصوب سازمان فعاليت مي‌کند.)
10. مديريت اداري (براساس شرح وظايف مصوب سازمان فعاليت مي‌کند.)

محصولات و خدمات مركز

1. گزارش‌هاي پژوهشي
پژوهش‌هاي انجام‌شده در مرکز، منبع مهمي براي سياست‌گذاران، برنامه‌ريزان و برنامه‌سازان سازمان و همچنين استادان، دانشجويان، پژوهشگران و ديگر کارشناسان حوزه ارتباطات و رسانه‌ به شمار مي‌روند و نتايج اين پژوهش‌ها هم در حوزه‌هاي کاربردي و هم در گستره نظري و توليد دانش بومي، حایز اهميت فراوان است. اين پژوهش‌ها در حوزه‌هاي نظرسنجي، افکارسنجي، نيازسنجي، اثرسنجي، پژوهش‌هاي راهبردي و کاربردي، گزارش‌هاي تحليلي و ... انجام مي‌شوند و براي تسهيل و سهولت استفاده از آنها در قالب‌هاي خلاصه گزارش، مقاله، گزارش‌ پژوهشي، کتابچه، کتاب، چند رسانه ای و ... انتشار می‌یابند و به فراخور موضوع براي کاربران هدف ارسال مي‌گردند.

2.كتاب‌ها
كتاب‌هاي منتشرشده مركز حاوي ماندگارترين پژوهش‌ها و نيز ترجمه تازه‌ترين آثار پژوهشي براي استفاده پژوهشگران و برنامه‌سازان سازمان هستند. مطالب و محتواي کتاب‌ها نیز اغلب در زمينه‌ ارتباطات، رسانه (راديو و تلويزيون)، تبليغات و روش تحقيق کمّي و کيفي در علوم اجتماعي و ارتباطات و علوم اسلامي است که با هدف بهره‌گيري پژوهشگران، برنامه‌سازان رسانه ملي، دانشجويان و علاقه‌مندان به حوزه ارتباطات و رسانه توليد مي‌شوند.

3. نشريات
الف) فصلنامه «پژوهش‌های ارتباطی»
اين فصلنامه با هدف بازتاب فعاليت‌هاي مطالعاتي و پژوهشي رسانه ملي و به صورت موضوعي منتشر مي‌شود و دربرگيرنده مقالات علمي و پژوهشي از استادان، پژوهشگران و صاحب‌نظران رسانه و ارتباطات است. شايان ذکر است، اين فصلنامه تنها فصلنامه داراي درجه علمي ـ پژوهشي در سازمان به شمار می‌رود.
ب) فصلنامه « فرهنگ مردم»
اين فصلنامه با هدف معرفي وجوه مختلف فرهنگ مردم در حوزه‌هاي قصه، داستان، آداب و رسوم، عناصر فرهنگي مشترک و همچنين ارائه پاسخ علمي به مسائل رسانه در حوزه سبک زندگي، شناسايي سبک زندگي ايراني ـ‌ اسلامي و ترويج آن از طريق رسانه ملي منتشر مي‌شود.
ج) فصلنامه «مطالعات ماهواره و رسانه‌هاي جديد»
انتشار اين فصلنامه که با هدف توليد ادبيات علمي در عرصه مطالعات رسانه‌‌هاي جديد صورت می‌گیرد ،آغاز‌گر تلاشي متفاوت در زمينه شناخت و تحليل کيفي شبکه‌هاي ماهواره‌اي و رسانه‌هاي مجازي است.
د) دوفصلنامه «مطالعات انتخابات»
هدف از انتشار اين دوفصلنامه ياري رساندن به بخش‌هاي پژوهشي، برنامه‌ريزي و برنامه‌سازي رسانه‌ ملي در زمينه انتخابات است.

4. پايگاه اطلاع‌رساني مرکز
پايگاه اينترنتي مركز  به نشاني http://WWW.IRIBRESEARCH.IR اخبار مهم‌ترين فعاليت‌هاي علمي و پژوهشي و چكيده پژوهش‌هاي مركز را در كنار برخي اطلاعات مورد استفاده ديگر در اختيار بازديدكنندگان قرار مي‌دهد. در اين وبگاه، امکان دسترسي به پژوهش‌هاي مرکز، پژوهش‌هاي مراکز استان‌ها و خارج از کشور، نظرسنجي اينترنتي، کتاب‌ها، فصلنامه‌هاي پژوهشي، فهرستگان پژوهش با بيش از پانزده هزار نمايه پژوهشي، مقالات لاتين، وبگاه‌هاي مفيد علمي ـ پژوهشي و ... وجود دارد.

5. نشست‌هاي علمي و پژوهشي
اين نشست‌ها با حضور صاحب‌نظران و انديشمندان حوزه ارتباطات، رسانه، دين و پژوهش‌هاي ارتباطي و اجتماعي، همچنين سياست‌گذاران و برنامه‌سازان راديويي، تلويزيوني و باتوجه به مباحث نظري و کاربردي در زمينه ارتباطات، رسانه و دين از قبيل مخاطب، پيام، تبليغات، رسانه ديني و ... برگزار مي‌شود. نقد و بررسي پژوهش‌ها وبرنامه‌هاي راديويي و تلويزيوني و طرح مباحث کلان، جدي و به‌روز در اين حوزه، متناسب با نيازهاي رسانه ملي از اهداف اين نشست‌هاست.

6. کتابخانه و آرشيو
کتابخانه مرکز تحقیقات با پنج بخش نشريات، بايگاني، پژوهش‌ها، امانات، خدمات فني و اطلاع‌رساني به‌عنوان کتابخانه‌اي تخصصي در حوزه ارتباطات و رسانه، از منابع غني و متنوعي در زمينه علوم ارتباطات، موضوعات اجتماعي، روان‌شناختي و ... در قالب‌هاي مختلف، اعم از کتب مرجع و غيرمرجع، نشريات ادواري حوزه ارتباطات و رسانه، اسناد و مدارک و لوح‌هاي فشرده برخوردار است. در حال حاضر اين کتابخانه داراي 30000 عنوان کتاب فارسي، لاتين و عربي؛ 11000 عنوان گزارش، تک‌نگاري (مونوگرافي) و پايان‌نامه‌؛ و 350 عنوان نشريه ادواري به همراه بانک اطلاعات نمايه، لوح‌هاي فشرده و نرم‌افزار آموزشي وهمچنین 47500 عنوان کتاب الکترونیکی لاتین و فارسی است.

7. پايگاه اطلاعات
در اين پايگاه، علاوه بر متن کامل هزاران پژوهش انجام‌شده در مرکز تحقیقات، سوابق تمامي پژوهش‌هاي صورت‌گرفته در حوزه‌هاي مختلف پژوهشي سازمان ثبت شده است. برخي از مهم‌ترين نرم‌افزارهاي اين پايگاه عبارت‌اند از: روند‌نماي طرح‌هاي پژوهشي، سامانه پايگاه پرسشنامه‌هاي نظرسنجي، پايگاه نخبگان و کارشناسان،‌ پايگاه جامع فرهنگ مردم و مديريت دانش.

ارتباط با مركز
وبگاه: http://www.iribresearch.ir

رایانامه: research@irib.ir

تلفن : 22013585
صندوق پستی : 1999713113


براي مشاهده تاريخچه مركز تحقیقات صداوسیما روي اين پيوند كليك نماييد.