چهارمین گردهمایی فرهنگیاران
که همزمان با هفتمین گردهمایی پرسشگران برگزار می‌شود فرصت مناسبی برای قدردانی و
شناخت فرهنگیارانی است که سال‌ها در گمنامی به دلیل علاقه‌شان به فرهنگ ملی و بومی
با رسانه ملی همکاری می‌کنند و ناشران بی‌چون و چرای فرهنگ عامه اصیل ایرانی
هستند. علی آنی‌زاده مدیر واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات سازمان با اشاره به قدمت مردم‌نگاری
قومی و بومی ایران در این مرکز گفت: «پیشینه حضور فرهنگیاران در رسانه ملی به
برنامه فرهنگ مردم در سال 1341 برمی‌گردد، زمانی که سید ابوالقاسم انجوی شیرازی
این برنامه را در رادیو راه انداخت و تا امروز این برنامه در رادیو ایران ادامه
دارد.
وی خاستگاه اصلی حضور
فرهنگیاران در صداوسیما را به فراخوانی از انجوی نسبت داد که با تأسیس مرکز پژوهشی
فرهنگ مردم از شنوندگان خواست براساس موضوعات ،مطرح‌شده، آداب و رسوم‌شان را
بنویسند و برای رادیو بفرستند. این گونه بود که گزارش‌نویسی توصیفی و مردم‌نگاری
از آداب و رسوم مناطق مختلف ایران از طریق رسانه رادیو شکل گرفت و چون مطالب به
اسم شنونده خوانده می‌شد، تعداد فرهنگیاران بیشتر شدند.
آنی‌زاده با اشاره به واحد
فرهنگ مردم به عنوان هسته اولیه مرکز تحقیقات متذکر شد: «در سال 54 انجوی تصمیم می‌گیرد
به بهانه ثبت و انتشار این مطالب، مرکز فرهنگ مردم در صداوسیما را راه‌اندازی کند.
پس می‌توان گفت قدیمی‌ترین عنوان شغلی پژوهشگری در سازمان متعلق به واحد فرهنگ
مردم است.»
مدیر واحد فرهنگ مردم افزود: «اکنون
تولید برنامة رادیویی فرهنگ مردم در رادیو ایران و بخش پژوهشی آن در مرکز تحقیقات
متمرکز است.» آنی‌زاده با اشاره به بخش‌های مختلف این واحد گفت: واحد فرهنگ مردم
دارای سه بخش است. در بخش ارتباطات فرهنگیاری، فرهنگیاران سراسر کشور به صورت
افتخاری با مرکز تحقیقات همکاری و از طریق بسته‌های آموزشی مکتوب، آموزش‌های اولیه
را دریافت می‌کنند. فرهنگیاران نیز مطابق سفارش این واحد، گزارش‌های مردم‌نگاری و
توصیفی خود را برای استفاده پژوهشگران به واحد می‌فرستند که در نهایت پژوهش‌های
تولیدشده در اختیار برنامه‌سازان رادیویی و تلویزیونی مرتبط قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به به‌روز بودن
این اطلاعات تصریح کرد: «برای ما سیر تغییرات فرهنگ مردم اهمیت دارد. در واقع تلاش
می‌کنیم با تغییر آیین‌ها آنها را رصد و درخصوص تغییر آنها تحقیق کنیم. ضمن آنکه
تناسب موضوعات ارائه‌شده برای پخش در رسانه برای ما اولویت ویژه دارد.»
مدیر بخش واحد فرهنگ مردم حفظ
و جمع‌آوری گزارش‌های دست‌نویس فرهنگیاران را مهم دانست و گفت: حفظ گنجینه فرهنگ
مردم برای ما اهمیت دارد از این رو با آرشیو گزارش‌های دست‌نویس فرهنگیاران که
قریب به یک میلیون برگ سند است،منبع بزرگی از این اطلاعات را علاوه بر نسخه مکتوب
به شکل صوتی و تصویری برای دانشجویان مردم‌شناسی و برنامه‌سازان فراهم کرده‌ایم.»
وی افزود: «سومین بخش این
واحد پژوهش و فصلنامه است که از بدو تأسیس فرهنگ مردم 217 پژوهش و22 جلد کتاب و 56
شماره فصلنامه «فرهنگ مردم ایران» به چاپ رسیده است.»
آنی‌زاده با اشاره به پیشینة
برگزاری چهارمین گردهمایی فرهنگیاران گفت:« اولین گردهمایی اردیبهشت سال 87 برگزار
شد و دوره‌های بعدی در مهر 91 و 94 برپا شد.»
وی خاطرنشان کرد: «در چهارمین
گردهمایی، ضمن برپایی کارگاه‌های آموزشی و آموزش‌های لازم به آنها، از فرهنگیاران
پیشکسوت قدردانی خواهیم کرد.»
به گفته وی مهم‌ترین هدف این
گردهمایی علاوه بر تجلیل از فرهنگیاران افتخاری و بی‌ادعا، آموزش آنها برای چگونگی
نگارش موضوعات جدید کاربردی برای تولید برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی است.
به گفته آنی‌زاده مرکز
تحقیقات با 300 نفر فرهنگیار در ارتباط است که از 100 نفر از فعال‌ترین آنها برای
حضور در گردهمایی دعوت شده است. در این میان سعی شده اطلس پراکندگی قومیت‌ها رعایت
شود و از همه اقوام نماینده‌ای حضور داشته باشد.
وی با اشاره به برنامه‌های
این دو روز در زیباکنار گفت: «در این کارگاه آقای هوشنگ جاوید با موضوع «خطرات و
خاطرات گردآوری میدانی» و دکتر محمود رضا اکرامی دربارة «اولویت‌های پژوهش در حوزه
فرهنگ عامه برای برنامه‌سازی» و من نیز درباره «آسیب‌شناسی گزارش‌های فرهنگیاری از
حیث ساختار و محتوا» صحبت خواهم کرد.»
وی در ادامه متذکر شد: «بسیاری
از فرهنگیاران دیروز از مفاخر فرهنگی امروز ایران هستند. از امرالله احمدجو
کارگردان تلویزیون که از میمه و برخوار اصفهان برای ما مطلب می‌فرستاد تا جعفر
شهری از تهران، عبدالرضا فریدزاده از بروجرد و لئون میناسیان از ارامنه فریدن
اصفهان مفاخری هستند که با نگارش فرهنگ عامه شهرشان در چهار دهه گذشته میراث
جاودانی را برای رسانه ملی به جا گذاشتند.»
به گفته آنی‌زاده اکنون
کوچکترین فرهنگیار این مرکز 13 سال و پیشکسوت آن 90 سال دارند.