در گفتگو با دکتر علی طلوعی، رئیس مرکز تحقیقات صدا‌و‌سیما، عنوان شد: «مرکز تحقیقات صدا‌و‌سیما؛ پنجاه سال اعتبار و پیشگامی در افکار‌سنجی»

1. مأموريت و اهداف اصلي حوزه پژوهش سازمان  چیست؟ آیا مرکز تحقیقات به عنوان مهم‌ترین مرکز پژوهشی سازمان برنامه‌هایی برای تحول دارد؟
به طور‌کلي، مأموريت حوزه پژوهش را می‌توان توسعه، تقویت و سامان بخشی پژوهش در رسانه ملی دانست  که اهدافی چون"هدایت و نظارت بر فعالیت‌های پژوهشی سازمان"،"چابک سازی و افزایش کارایی و اثربخشی درفعالیت‌های مطالعاتی و پژوهشی سازمان"و"  ساماندهی و گسترش ظرفیت های پژوهشی ناظر بر نیاز حوزه‌های سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، برنامه‌سازی و نظارتی سازمان ".  را دنبال می‌کند البته باید گفت که مرکز تحقیقات، جایگاه منحصربه فردی درحوزه پژوهش سازمان دارد ، اما مهم ترین ماموریت این مرکز؛"مطالعه، پژوهش و سنجش با روش‌های علمی، در زمينه­هاي مورد نياز سازمان صدا و سيما براي سياست‌گذاري، برنامه­ريزي، نظارت،  ارتقای کيفي برنامه­ها و هماهنگي، ارزيابي و ساماندهي پژوهش­هاي سازمان است." ، این مرکز در دوره جدید، در کنار برنامه‌های سالانه خود، برنامه ای تحولی را در حوزه‌های "مرجعيت­ بخشي به دستاوردهاي پژوهشي در زمينه افکارسنجي، مخاطب­پژوهي، سواد‌رسانه­اي و مسائل اجتماعی تدوین کرده که در حال حاضر، در‌دست اجراست.
   
2.حتمآ، برای تامین اهداف پیش بینی شده‌ای که ذکر شد راهبرد یا راهبردهای خاصی تعیین شده است؟
بله، علاوه بر تغییر رویکردها "از مسئله مداری به مسئله شناسی"، "از عرضه محوری به تقاضا محوری"، "از تمرکز نقطه‌ای به تمرکز روندی"، "از نظرسنجی سنتی به نظرسنجی‌های تبلتی و الکترونیکی" و "از پژوهش‌های درون سیستمی به پژوهش‌های برون سیستمی"، براي پيشبرد و تحقق اهداف یاد شده، راهبردهاي ده گانه و برنامه­هاي مرتبط با آن، تدوین و به نحوي، نقشه راه و افق پنج ساله مرکز ترسيم شده است. برای مثال، «ايجاد پيوند نظام­مند ميان حوزه پژوهش  و
حوزه هاي سياستگذار، برنامه‌ريز و برنامه­ساز ­سازمان»، «کسب مرجعيت علمي در حوزه مخاطب پژوهي و مخاطب‌شناسي در سطح کشور»،«تبديل شدن به کانون مطالعات و پژوهش­هاي اجتماعي» و «جايگاه علمي ممتاز در حوزه سواد رسانه­اي» از جمله این راهبرد ها هستند.
 
3. باتوجه به اهمیت وجایگاه این مرکزدرحوزه پژوهش، آیا اقدام خاصی برای ارتقای نيروي انساني مرکز صورت گرفته است؟
همان­گونه که مي­دانيد، پژوهشگران نقش مهمي در تولید محتوا،  ارتقای سطح کیفی و اثربخشي محصولات فرهنگی و رسانه‌ای دارند، سازمان صدا و سيما یکی از نهادهایی است که علاوه ­بر توليد برنامه، بايد شناخت دقيقي از مخاطبان، فضاي اجتماعي و افکار عمومي جامعه داشته باشد. تحقق اين امر نيز منوط به برخورداري و بهره­گيري از پژوهشگران آشنا به رسانه است. از اين رو، با توجه به اهداف، نيازها و چشم­انداز ده ساله مرکز تحقیقات، در روند جذب پژوهشگران با تخصص­ها و گرايش­هاي مورد نياز مرکز، پيش­بيني­هاي لازم در قالب طرح "آسيب­شناسي نيروي انساني مرکز و ترسيم وضعيت مطلوب براي يک دوره ده ساله "صورت گرفته است. به‌ این ترتیب، راهبرد مرکز در این حوزه  "تدوين و اجراي سازوکارهاي جذب، نگهداشت و توانمند سازي نيروي انساني حوزه پژوهش سازمان" است. تلاشمان این است که از ظرفیت‌‌های پژوهشگران متخصص و مورد نياز تا حد لازم بهره گیری شود و با برگزاری دوره­ها و کارگاه­هاي آموزشي ،توانمندی علمی و مهارتی پژوهشگران موجود ارتقا یابد. ضمن اینکه اقداماتی نیز برای اجرای نظام انگيزشي مؤثر صورت گرفته است.
4. برای  کارآمدي و اثربخشي ساختار،  فرآيندها و روندهای حوزه پژوهش سازمان و مرکز هم اقدام خاص صورت گرفته است؟
بله، در این حوزه هم چندین کار اساسی انجام داده‌ایم، نخست اینکه ساختار جدید مرکز ابلاغ شده است که این ساختار جدید، ناظر بر تخصصی‌تر شدن فعالیت های پژوهشی و همچنین توجه به ساختارها و نیازهای حوزه‌های صف و ستاد رسانه ملی است. برای مثال، در ساختار جدید، گروه‌های پژوهشی گفتمان انقلاب اسلامي و رسانه، مصرف رسانه­اي، نیاز‌سنجی و مخاطب پژوهي، هنر و زيبايي­شناسي رسانه ، فرهنگي – ديني و علوم شناختي و رسانه اضافه شده است.
در گام دوم برای اثر بخشی بیشتر دستاوردهای پژوهشی، ضمن بازنگری در نظام گزارش‌ دهی، قالب‌های جدیدی برای ارائه محصولات مرکز طراحی شده‌است. استفاده از اینفوگرافی و تهیه گزارش‌های روندی و نمودارهای علی سند اقدام (policy paper) از این قبیل‌اند.
در نظام توزیع و اطلاع رسانی محصولات مرکز هم بازنگری شده و سازوکار جدیدی طراحی گردیده است که براساس آن، دامنه بهره‌برداران و سطح دسترسی به محصولات مرکز گسترش یافته است.
علاوه بر اینها، در زمینه آماری و روشی با "بهینه سازی حجم نمونه"، "همسان سازی روش نمونه‌گیری"، "ابداع شیوه‌های خاص برای نمونه‌گیری‌های استانی" و "تنوع بخشی در روش‌های پژوهشی" گام‌های موثری برداشته شد و در زمینه فنی هم با "طراحی نرم‌افزارهای الکترونیکی (Epoll)"، اقدامات مهمی صورت گرفته است.
 
5.با توجه به حجم و تنوع محصولات و فعاليت­هاي افکارسنجي سازمان، از جمله در موضوعات اجتماعي، سياسي، فرهنگي و ... در سطح ملي – بويژه نظرسنجي­هاي انتخاباتي- آيا براي مرکزيت­بخشي و مرجعيت­بخشي به این مرکز در خصوص افکارسنجي برنامه­اي  داريد؟
به طور کلي، افکارسنجي و مطالعات پيمايشي يکي از عرصه‌های مهم فعاليت حوزه پژوهش سازمان و مرکز تحقیقات است که قدمت پنجاه ساله دارد. البتهدر زمينه افکارسنجی، سياست اصلی‌، توسعه دانش افکارسنجي و نوآوري در اين حوزه، براي پايش به‌هنگام، مستمر و فراگير افکارعمومي است تا به نحوی، به معتبرترين مرکز افکارسنجي و پر استنادترين نهاد علمي کشور در حوزه افکارسنجي تبديل شویم.
از اين رو، يکي از راهبردهاي دهگانه مرکز، "دستيابي به مرکزيت پژوهش­هاي افکارسنجي در حوزه­هاي اجتماعي، فرهنگي، سياسي و اقتصادي در کشور" است. مرکز، برنامه­هاي گسترده‌ای در این زمینه دارد که از جمله آنها می‌توان به  وي‍ژگي­هاي فرهنگي و اجتماعي اقشار و اقوام ايراني، طرح جامع سنجش ارزش­ها و نگرش­هاي ايرانيان، توسعه نظرسنجي­هاي انتخاباتي ، تدوین اطلس جامع وضعیت ایران، فرهنگ سیاسی ایرانیان، فرهنگ اقتصادی ایرانیان و فرهنگ مصرف رسانه ای ایرانیان اشاره کرد.
همچنین به‌منظور تحقق این سیاست، مرکز تحقیقات در‌نظر دارد با مشارکت مراکز و موسسات مطرح افکارسنجی کشور، برای نخستین بار"همایش ملی افکارسنجی ومطالعات  پیمایشی"  را در 25 آذر ماه 1397 برگزار کند.
 
6. با توجه به اهميت آگاهي و شناخت علمی از مسائل و آسيب­هاي اجتماعي کشور، آيا در اين خصوص برنامه و اقدام مشخصي در مرکز صورت گرفته است؟
یکی از چشم اندازهای مرکز در این دوره، تبديل شدن به کانون مطالعات و پژوهش­هاي اجتماعي ايران است. که بر همین اساس، یکی از راهبردهای مرکز را پايش مستمر و گسترده مسائل، آسيب­ها و موج های اجتماعي در کل کشور در نظر گرفته‌ایم. در اين باره، ترسيم روند تغييرات شاخص­هاي مهم اجتماعي –  فرهنگي مانند سرمایه اجتماعی، احساس امنيت، اعتماد عمومي و نهادي، اميد به آينده، رضايت از زندگي، احساس محروميت نسبي و انجام پژوهش­هاي افکارسنجي در موضوعات حساس اجتماعي از اولويت­هاي پژوهشي اين مرکز است.
در اين زمینه، علاوه بر ايجاد گروه­هاي پژوهشي مرتبط، چندین طرح­ پژوهشي در سطح ملي، مانند"علل، پيامدها و چرخه­­هاي معيوب پديده بيکاري و سياست­ها و راهبردهاي مقابله با آن و "علل و پيامدها و چرخه­هاي معيوب پديده اعتياد و سياست­ها و راهبردهاي مقابله با آن" اجرا شده است.
 
7. با توجه به‌اين‌که عرصه رقابت رسانه­اي ، منوط به رويکردي آينده­نگرانه است، در اين خصوص برنامه شما چیست؟
مطالعات آينده­پژوهي و رويکرد آينده­نگرانه به رسانه از جمله سياست­ها و راهبردهاي پيش­روي حوزه پژوهش است که با تمرکز ويژه بر مطالعات آينده­نگاري رسانه ملي و رسانه­هاي جديد پپگيري      مي­شود. از جمله مهم­ترين برنامه ­هاي اصلی راهبرد مذکور "طراحي و تدوين سناريوهاي آينده سازمان صدا و سيما در افق پنج ساله" و" بررسي آينده­ تلويزيون و سازمان­هاي تلويزيوني در عصر رسانه‌‌هاي جديد و چالش­هاي پيشرو" است.
 
8. با توجه به حضور پر رنگ فناوري­هاي جديد در حوزه افکارسنجي، مرکز تحقیقات سازمان از حيث بهره­گيري از سامانه­هاي نظرسنجي الکترونيکي در چه جايگاهي قرار دارد؟
 توسعه سامانه نظرسنجي­هاي الکترونيکي و تلفني با توجه به ارتقا و گسترش فناوري­هاي جديد در این زمينه، از جمله اقدامات برنامه‌ریزی شده این مرکز است؛ به نحوی که راه اندازی سامانه نظرسنجي الکترونيک (epoll)در سطح کشور یکی از مهم ترین برنامه‌های این مرکز برای سال1397 بود که با موفقیت آغاز شد. همچنین توسعه سامانه نظرسنجي تلفني در همه مراکز استان­ها، برنامه دیگری است که در مرحله تأمین زیرساخت ها و تجهیزات قرار دارد.
 
9. به عنوان يک نهاد پژوهشي – علمی درسازمان صداوسیما، سطح و گستره تعاملات علمي – پژوهشي خود را با ساير نهادهاي علمي – پژوهشي کشور چگونه مي­بينيد؟
     گسترش و تقويت همکاري­ها و تعاملات علمي – پژوهشي با نهادها و مراکز پژوهشي کشور از جمله سياست­هاي حوزه پژوهش سازمان  است. در این خصوص، با هدف بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و تجارب علمی، تفاهم­نامه­ هايي با مراکز علمي به امضا رسيده است که برخي از آنها با پژوهشکده علوم شناختي، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، پژوهشکده علوم شناختي دانشگاه شهيد بهشتي، دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، معاونت فرهنگي وزارت ارشاد و دانشگاه امام حسين (ع) بوده است.